آنچه باید در مورد تنبک بدانیم

تنبک یکی از مهم ترین سازهای کوبه ای و چرمی است که نقش بسیار مهمی در گروه های موسیقی ایرانی دارد. وزن و ریتم در موسیقی ایرانی مهم است، بنابراین نقش تنبک در موسیقی سنتی نیز مهم است.

تمبوک از نظر مکانیکی یک ساز چرمی و یکی از طبل های فنجانی است و اولین ابزاری است که مردم برای ترساندن یا آگاه کردن حیوانات از آن استفاده می کردند. تمبک ها در گذشته های نه چندان دور از گل، فلز یا چوب ساخته می شدند، اما امروزه بیشتر از چوب ساخته می شوند. امروزه تمبک نیز یک ساز واحد و مستقل به حساب می آید.

پس زمینه تاناباکا

فارابی، موسیقی‌دان باستانی ایران، زادگاه تمبکی را نواحی غربی ایران می‌داند. قبل از اسلام به این ساز دمبلک پهلوی می گفتند. معین معتقد است دکتر دمبک نیز همین نام را گرفته است. بین 1258 و 1293، اولین نمونه های این ساز مربوط به دوره قاجاریه موجود است.

در زمان قاجار تکنیک های قابل توجهی برای این ساز وجود نداشت و این ساز عمدتاً به عنوان ساز همراه با سازهای دیگر مانند ویولن، سنتور، تار و ... استفاده می شد. اما استاد حسین تهرانی در اجرای تمبک تغییرات چشمگیری ایجاد کرد و اولین کتاب تمبک را نوشت و در همان زمان اولین تک نوازی تمبک روی داد و از همان دوران گروه تمبک متولد شد.

ریشه نام تنبک

نام این ساز در اصل تنبک بر اساس نظرات بهمن رجبی در کتاب تنبک و ریتم از منظرهای مختلف بوده است. سپس به تمبک تبدیل شد. همانطور که با کلمه شنبه اتفاق افتاد.

از نظر زبانی، تامبورا که در زبان های اروپایی برای طبل استفاده می شود، از تمام طبل های پهلوی گرفته شده است.

داریوش ساقات نیز بر این باور است که نام تانک از تم صدا (صدای بم که با فشار دادن مرکز ساز ایجاد می شود) و دوباره (صدای کوچکی که با فشار دادن لبه ساز ایجاد می شود) آمده است.

ساختار تنبکا

تنبکی ها در اندازه های مختلف ساخته می شوند. تمبک های بزرگتر برای لوازم جانبی و از تمبک های کوچکتر برای تک نفره استفاده می شود.

کانال های بزرگ بین 25 تا 30 سانتی متر هستند

پوست روی دهانه قرار می گیرد

بشکه تنباکو معمولا 45 سانتی متر با کف تنباکو است.

بوق یا گلو

دهانه کوچک

آموزش سیگار کشیدن

چرم انتخابی

می توان گفت پوست تمباکا حساس ترین قسمت است. از بز، گوسفند، بره، آهو، بز کوهی، پوست اسب درست می شود. اما در این زمان پوست بز یا گوسفند بهتر است.

دوره فوق العاده یا افتتاحیه

روی این قسمت پوسته ساز تعبیه شده است و یک سیکل منظم است که صدا در تمام قسمت ها یکسان است.

سیل یا سد

این بزرگترین قسمت ساز است که روی آن شیارهایی به نام عاج برای جلوگیری از لیز خوردن دست ایجاد می شود.

ارزش فیلو کینگ

این کوچکترین ساز بین ساقه و دهان کوچک است و شبیه عصا است.

کیفیت کالیبر پایین

نقطه عزیمت صداهای حاصل از دمیدن دست از ارتعاشات پوستی است که با گلو تنبک ارتباط برقرار می کند.

نوازندگان به نام ساز تنبک

حسین تهرانی، محمد اخوان، مجید خلج، ارژنگ کامکار، محمدقوی حالم، پژمان حدادی، نوید افگاه، سعید رودباری، امیرناصر عقمانهاد، بهمن رجبی، جهانگیر ملک، ناصر فرهنگ فر، داریوش رفیعی، محمد اسماعیلی، مرجآته‌لو، امیرناصر، ضرابی، داریوش زرگری، جمشید محبی، محمود فرهمند، همایون شجریان، محسن کثیر الصفر، حمید قنبری، فرید یداللهی.

تعمیر و نگهداری ساز تنبور

این سوال برای نوازندگان تمبک پیش می آید که چگونه از تمبک خود مراقبت کنند؟ مکان مناسبی برای تجهیزات چیست؟ برای مراقبت از پوست چه کارهایی نباید انجام داد؟

همه ابزارها نیاز به مراقبت و نگهداری دارند. زیرا در صدای تولید شده توسط ساز و همچنین در طول عمر ساز موثر است.

مکان مناسب برای این ابزار

مکانی که هوا در آن نرمال است، یعنی نه سرد و نه گرم، مکان ایده آلی برای انجام تانک است. تغییرات آب و هوایی به پوست دانبک آسیب می رساند. به عنوان مثال اتاقی با بخار، رطوبت و گرما مانند آشپزخانه مکان ایده آلی برای نگهداری دستگاه نیست. مکان های بسیار سرد و بسیار گرم برای نگهداری ساز مناسب نیستند.

چه کارهایی نباید انجام شود؟

پوست را چرب کنید

در هنگام گرما و خشکی پوست پوست را مرطوب می کند

قبل از کار با تنباکو دیگ تنباکو را در مقابل حرارت مستقیم اجاق گاز یا بخاری برقی قرار دهید.

روش های نگهداری از تنباکو

ضد عفونی کننده

قبل از نواختن ساز حتما دست های خود را بشویید، زیرا دست های چرب و پوست ساز آلوده به مواد مختلف باعث جذب آلودگی می شود.

پوست ساز گرد و غبار را جذب می کند، بنابراین ساز باید با پوشش مناسب پوشانده شود.

هنگام نواختن ساز از ساعت و ساعت استفاده نکنید

مراقبت از پوست تنبک

از پوششی متناسب با دستگاه استفاده کنید تا گرد و غبار از روی پوست شما جلوگیری کند. از جعبه ابزار برای جابجایی و محافظت از آن استفاده می شود که حمل و نقل آن را آسان می کند و همچنین از قرار گرفتن ابزار در معرض هوا جلوگیری می کند.

رطوبت و سرما باعث افتادگی پوست می شود، در حالی که گرمای بیش از حد باعث جمع شدن و سفت شدن پوست می شود. وقتی درم شل می‌شود، وقتی به آن برخورد می‌کند، بافت پوست پاره شده و از بین می‌رود و سخت شدن درم باعث پاره شدن و سوختن آن‌ها می‌شود.

در مناطق مرطوب بهتر است یک پارچه مخملی روی پوست قرار دهید تا رطوبت به پوست نرسد.

برای محافظت بیشتر می توانید از یک مرطوب کننده داخل درپوش مخزن استفاده کنید.

هنگام حرکت ابزار تمرکز نکنید علاوه بر این، ضربه زدن شدید به ابزار غیرممکن است

چگونه رطوبت پوست را برنزه کنیم؟

وقتی پوست خیس است همانطور که اشاره کردیم شل می شود و صدا خسته و تحریک می شود. در این صورت باید رطوبت پوست گرفته شود تا به حالت طبیعی خود برگردد. شما باید بسیار مراقب باشید که پوست را گرم و مرطوب کنید تا به رنگ پوست آسیب نرسانید.

چرم را سریع و ناگهانی گرم نکنید. گرما نباید جلوی پوست باشد. و جلوی دستگاه باید از پشت دستگاه و از طریق یک دهانه کوچک خارج شود. به طوری که پوست به تدریج گرم می شود و رطوبت را خارج می کند.

گرمای خورشید، گرمای یک لامپ کوچک 100 واتی، و در موارد نادر، شعله گاز می تواند پوست را کم آب کند.

برای گرم کردن با لامپ، لامپ را از نازل وارد کرده و یک دهانه بزرگ باز کنید تا به کناره های دستگاه و پوست برخورد نکند. باید مراقب بود که رطوبت بیش از حد از پوست گرفته نشود. صدای طبل نباید خیلی تند یا خیلی کم باشد.

با سیستم گرمایش گازی، پوست کن نباید از جلو گرم شود. در صورت تحمل کم وزن دستگاه باید به آرامی رطوبت ساز را از دهانه دستگاه خارج کرده و دستگاه را روی شعله بسیار کم قرار دهید، این روش نسبت به روش قبلی طولانی تر است.

سرانجام، تحت هیچ شرایطی نباید ساز را به سرعت گرم کرد، بلکه باید در طول زمان به درستی گرم شود تا از بدتر شدن کیفیت صدای ساز جلوگیری شود.

کدام تانک را بخریم؟ به چه نکاتی توجه کنیم؟

عوامل مهم برای تجهیزات خوب:

دباغی

اندازه باز

قد ساز

چوب بدنه

نفیر استاندارد

عوامل درونی و عوامل پنهان

بدنه چوبی

چوب گردو: چوب بسیار مناسب و مناسب برای انواع سازها و شامل گردو از مناطق خشک یا گردو سیاه و گردو از مناطق مرطوب یا گردو سفید می باشد. گردوی سیاه به دلیل استحکام بالا و نقوش زیبا از گردوی سفید بهتر است و زیباتر و خوش صداتر می شود.

چوب توت: بهترین چوب برای کوبه ای است. شیره مخصوصی در درخت توت تبدیل به نوعی کریستال می شود که بهترین طنین را برای ضربه زدن دارد.

چوب سنگین گنجشک یا چوب وانی. چوب بسیار محکم و خوش فرم است و بسیار شبیه به چوب توت است، با این تفاوت که وانوود سفید و چوب توت زرد است. البته از انواع چوب بید، کنار، سدود، کبوده و ... نیز استفاده می شود که چوب توت گران ترین ساز و زبان گنجشک ارزان ترین ساز است.

نتیجه گیری: چوب باید صاف و بدون ترک باشد. رنگ چوب نباید سوراخ ها را بپوشاند و صدا آسیب نمی بیند. چوب برای آموزش تنبک در کرج باید ضخیم و سنگین باشد. کیفیت چوب باید به وضوح قابل توجه باشد. ساز خاتمکاری فقط زیباست پس نباید ساز خاتمکاری باشد. به این دلیل که این سازها از تکه های چوب زیادی ساخته می شوند و پس از کنده شدن دوباره می شکنند.

اندازه سوراخ ساز

انتخاب سوراخ پانچ به فیزیک دست دانش آموز و همچنین اندازه و کوچکی دست بستگی دارد. به طور معمول، 27 سوراخ برای کودکان و زنان مناسب است، در حالی که سوراخ بزرگ برای مردان مناسب است. البته ساز بزرگتر یعنی باکاسه ملودیکتر است.

ارتفاع ساز و نسبت نفیر به کاسه

ارتفاع ابزار روی وضعیت کودک در هنگام در دست گرفتن ابزار و نشستن روی صندلی تاثیر می گذارد. همچنین، اگر نسبت درست نباشد، ابزار احمقانه به نظر می رسد. به طور کلی ابزارهای کوتاهتر فضای کمتری دارند.

نفیر استاندارد

اندازه یا کوچک بودن حفره یاقوت کبود در کیفیت صدا بسیار موثر است. Nephire از نظر قطر و دهانه و طول متناسب با اندازه رگ است.

کیفیت چرم

ضخامت پوست در انتقال صدا بسیار موثر است. باید کاملا سالم و بدون خراش و پارگی باشد. هنگام وارد کردن فشار به پوست نباید بیش از چند میلی متر پایین بیاید و به خوبی روی ابزار قرار گیرد و شل نشود. پوست بز کمی تیزتر است. و پوست گوساله و شتر معمولی صاف و کمی سخت است. علاوه بر این، پوست شتر رنگ کمی تیره دارد.

داخلی سازی دستگاه و ضمانت سلامت تنباک

لبه دهنی باید کمی تیز باشد تا هنگام ضربه زدن صدای خوبی از آن خارج شود. در کل منظور از فضای داخلی این است که زیرسازی لبه سازه به درستی انجام شود و پوشش در لبه داخلی ساختمان قرار گیرد.

در دیوارهای داخلی ساختمان چوب گرد قرار داده می شود تا از باز شدن پوست در اثر فشار زیاد روی چوب جلوگیری شود.

فلزکار یک شکل دهنده است

ساز باید ظریف و صیقلی باشد. این دو عنصر تاثیر زیادی روی آرایش دارند. viola-music.com

کاسه ساز نباید کاملا استوانه ای و دارای باله های کوچک باشد

دهانه باید به اندازه طول نفیر باشد.

وزن مخزن نباید خیلی سنگین باشد و اضافه وزن نشان دهنده کیفیت پایین مواد بدنه است.